سرپرست دانشگاه صنعتی امیرکبیر می‌گوید اگر ایران می‌خواهد از ظرفیت‌های دریا به‌درستی بهره ببرد، استانداردسازی باید در رأسِ برنامه‌ها قرار گیرد؛ نه به‌عنوان شعار که به‌عنوان یک الزام عملیاتی و علمی. برای همین دفتر توسعه استاندارد دریایی با همکاری این دانشگاه و سازمان صنایع دریایی تشکیل شده تا حلقه‌ای مفقوده در توسعه دریامحوری را پر کند.
چرا استاندارد مهم است؟
استاندارد فراتر از برچسب کیفیت است؛ استاندارد مجموعه‌ای از قواعد است که تضمین می‌کند کشتی، تجهیزات بندری، سازه‌های ساحلی و یا پروژه‌های نوینی مانند توربین‌های بادی فراساحلی در شرایطی ایمن، قابل اتکا و با بازده اقتصادی مطلوب عمل کنند. نادیده گرفتن استاندارد یعنی پذیرش ریسک بالاتر، هزینه‌های تعمیر و نگهداری بیشتر، کاهش طول عمر تجهیزات و در نهایت ناکارآمد شدن سرمایه‌گذاری‌ها در بخش دریا.
تجربه دانشگاهی و پیوند با صنعت
سروش به سابقه دانشگاه در حرکت‌های نوآورانه اشاره کرد؛ از ایجاد واحد بندرعباس در دهه ۶۰ تا پیشگامی در دانشکده‌های مهندسی پزشکی و نفت. او تاکید کرد امروز تیمی از پژوهشگران و اساتید در تهران و بندرعباس مشغول به کارند تا مباحث استاندارد را علمی کنند و چارچوبی ملی برای انطباق با استانداردهای جهانی تدوین کنند. این تجربه نشان می‌دهد دانشگاه می‌تواند نقش کاتالیزوری در تبدیل ایده‌ها و ظرفیت‌های فناورانه کشور به معیارهای عملی و اجرایی ایفا کند.
چالش‌ها و راهکارهای پیشنهادی
کشور ما در وضعیتی است که بیشتر مصرف‌کننده استانداردیم تا تولیدکننده آن؛ یعنی اغلب استانداردها وارداتی یا اقتباسی‌اند و تولید معیارهای بومی ضعیف است. فاصله میان توان بالقوه کشور و نتایج بالفعل نیز ناشی از نبود سازوکارهای تبدیل استعدادهای جوان به محصولات استانداردشده است. برای پر کردن این خلأ نیازمند مجموعه‌ای از اقدامات هماهنگ هستیم:
- تقویت زیربناهای پژوهشی و تسهیل مسیر تجاری‌سازی نتایج تحقیقاتی در قالب استانداردهای ملی؛
- تعریف زنجیره‌های همکاری میان دانشگاه، صنایع دریایی، دستگاه‌های ناظر و شرکت‌های دانش‌بنیان برای تدوین و به‌کارگیری استانداردهای بومی مبتنی بر شرایط منطقه‌ای و توان فناورانه داخلی.
چشم‌انداز کنفرانس و تداوم راه
برگزاری نخستین کنفرانس استاندارد و استانداردسازی در صنایع دریایی در آذرماه، یک نقطه شروع است اما اصل کار در استمرارِ این نشست‌ها و پیگیری نتایج آن است. سروش خواستار برنامه‌ریزی منظم برای تداوم همایش‌ها شد تا نه‌تنها گفتگو صورت گیرد بلکه خروجی‌های مشخصی مانند پروتکل‌های آزمایشی، مدارک مرجع و پروژه‌های پایلوت تولید شود.
پیام نهایی
توسعه دریامحور یک انتخاب راهبردی است که می‌تواند درآمد، اشتغال و امنیت ملی را تقویت کند ولی پیش‌نیاز آن استانداردسازی نظام‌مند است. اگر ایران به‌دنبال نقش‌آفرینی پایدار در حوزه‌های ناوبری، بنادر، انرژی فراساحلی و صنایع وابسته است، باید سرمایه‌گذاری بلندمدت در علم استاندارد، آموزش نیروی انسانی متخصص و ساختاردهی به همکاری‌های میان‌بخشی را در اولویت قرار دهد. این تنها مسیر تبدیل شعار «دریامحوری» به برنامه‌ای عملی و مؤثر است.
آرزو سمیعی، یکی از روزنامه‌نگاران پرشور و متعهد مجله خبری است که با نگاهی دقیق و تیزبین، به پوشش مسائل اجتماعی و فرهنگی می‌پردازد. او با تخصص در حوزه‌هایی مانند حقوق زنان، محیط زیست و آموزش، همواره در تلاش برای آگاهی‌بخشی و ایجاد تغییرات مثبت در جامعه است.