هوای اهواز امروز در وضعیت «بسیار ناسالم» (بنفش) قرار گرفت و شاخص ذرات معلق ریزتر از ۲.۵ میکرون در چند نقطه شهر اعدادی فراتر از مرز هشدار نشان داد؛ وضعیتی که پیامدهای فوری سلامت عمومی و نیاز به اقدامات اضطراری برای کاهش مواجهه را گوشزد می‌کند.
چه اتفاقی افتاده است
طبق گزارش ایستگاه‌های پایش، غلظت ذرات معلق ۲.۵ میکرون در برخی ایستگاه‌های اهواز به محدوده ۲۱۰–۲۶۰ میکروگرم بر مترمکعب رسید که به‌مراتب بالاتر از مرز سلامت‌سوز است. هم‌زمان چند شهرستان اطراف نیز در وضعیت «ناسالم» یا «ناسالم برای گروه‌های حساس» قرار دارند و در هیچ نقطه‌ای از استان کیفیت هوا در وضعیت پاک ثبت نشده است.
ریشه‌ها و عوامل تشدیدکننده
ترکیبی از منابع محلی و منطقه‌ای در بالا رفتن آلودگی نقش دارد:
- انتشار ذرات از فعالیت‌های صنعتی و پتروشیمی و انتقال گردوخاک از مناطق خشک؛
- شرایط جوی و پدیده‌های محلی که مانع پراکندگی آلاینده‌ها می‌شود.
این عوامل در کنار کمبود پوشش گیاهی و فرونشست‌های محلی، ظرفیت تصفیه هوا را کاهش می‌دهد و وضعیت بحرانی پدید می‌آورد.
اثرات فوری بر سلامت شهروندان
هوای بنفش به‌صورت مستقیم خطراتی برای همه گروه‌ها ایجاد می‌کند و به‌خصوص برای کودکان، سالمندان، بیماران قلبی-ریوی و زنان باردار جدی‌تر است. علائم متداول شامل سرفه، تنگی نفس، تشدید آسم و خستگی است و تماس طولانی‌مدت با این شرایط می‌تواند منجر به پیامدهای مزمن شود.
توصیه‌های عملی برای کاهش مواجهه
- افراد حساس و گروه‌های پرخطر از تردد غیرضروری در فضای باز و فعالیت بدنی شدید پرهیز کنند؛ استفاده از ماسک‌های دارای فیلتر ذرات (N95 یا معادل) در صورت خروج ضروری توصیه می‌شود.
- محافل محلی و مراکز آموزشی برنامه‌های جایگزین (آموزش غیرحضوری یا تعطیلی مقطعی) را براساس هشدارها مدنظر قرار دهند و افراد را از طریق اطلاع‌رسانی دقیق راهنمایی کنند.
چه انتظاری از مسئولان محلی داریم
اقدامات فوری مدیریت شهری و استانی باید شامل اطلاع‌رسانی شفاف، ایجاد مرکز پاسخگویی پزشکی برای موارد حاد، محدودیت موقت فعالیت‌های پرآلودگی صنعتی در ساعات اوج و برنامه‌ریزی میان‌مدت برای بازسازی پوشش گیاهی و کنترل منابع تولید ذرات باشد. پایش مستمر و انتشار داده‌های ساعتی به مردم نیز ضروری است تا تصمیم‌گیری‌های روزانه بر پایه اطلاعات صحیح صورت گیرد.
کیفیت هوا شاخصی زنده است؛ هم شهروندان و هم مدیران باید سریع، شفاف و هماهنگ عمل کنند تا از تبدیل هشدارهای کوتاه‌مدت به بحران‌های بلندمدت پیشگیری شود.
آرزو سمیعی، یکی از روزنامه‌نگاران پرشور و متعهد مجله خبری است که با نگاهی دقیق و تیزبین، به پوشش مسائل اجتماعی و فرهنگی می‌پردازد. او با تخصص در حوزه‌هایی مانند حقوق زنان، محیط زیست و آموزش، همواره در تلاش برای آگاهی‌بخشی و ایجاد تغییرات مثبت در جامعه است.