نتایج یک پژوهش تازه که در نشریه معتبر Science منتشر شده، نشان میدهد که بخشی از ژنوم انسانهای منقرضشده موسوم به دنیسوواها همچنان در بدن بومیان قاره آمریکا وجود دارد و ممکن است نقش مهمی در سازگاری زیستی و مقاومت در برابر بیماریها ایفا کرده باشد.
در این مطالعه، تمرکز اصلی بر ژنی به نام MUC19 بوده است؛ ژنی که در تولید پروتئینهای مخاطی نقش دارد و در عملکرد سیستم ایمنی بدن، بهویژه در مجاری تنفسی و گوارشی، مؤثر است. پژوهشگران دریافتهاند که یکی از واریانتهای این ژن که منشأ آن به دنیسوواها بازمیگردد، در میان افراد لاتینتبار با ریشه بومی آمریکایی بهطور قابلتوجهی رایج است. همچنین این واریانت در نمونههای دیانای استخراجشده از محوطههای باستانشناسی در سراسر آمریکای شمالی و جنوبی نیز مشاهده شده است.

بر اساس گزارش ساینسدیلی، فراوانی بالای این ژن در جمعیتهای امروزی نشاندهنده آن است که انتخاب طبیعی در حفظ آن نقش داشته و احتمالاً مزایای بقا یا تولیدمثل برای حاملان فراهم کرده است. اگرچه عملکرد دقیق این ژن هنوز بهطور کامل مشخص نشده، اما نقش آن در تقویت سیستم ایمنی بدن میتواند توضیحی برای بقای آن در نسلهای مختلف باشد؛ بهویژه در مواجهه با عوامل بیماریزا در جریان مهاجرتهای اولیه انسانها به قارههای جدید.
امیلیا اوئرتا-سانچز، استاد دانشگاه براون و نویسنده اصلی این تحقیق، تأکید کرده است که آمیزشهای ژنتیکی میان انسانهای باستانی میتوانند اثرات بلندمدتی بر جمعیتهای امروزی داشته باشند. او همچنین خاطرنشان کرد که این ژن ممکن است همچنان برای برخی جمعیتها مفید باشد یا در آینده اهمیت بیشتری پیدا کند.
دنیسوواها، گونهای اسرارآمیز از انسانهای باستانی که بین ۳۰۰ هزار تا ۳۰ هزار سال پیش در بخشهایی از آسیا زندگی میکردند، تنها از طریق چند فسیل محدود شناخته شدهاند؛ از جمله استخوانهایی در غار دنیسووا در سیبری، فکهایی در تبت و تایوان و یک جمجمه تقریباً کامل در چین. این فسیلها حاوی دیانای باستانی هستند که امکان مقایسه ژنتیکی با انسانهای مدرن را فراهم کردهاند.
در ادامه این پژوهش، محققان ژنوم دنیسوواها را با دادههای پروژه «۱۰۰۰ ژنوم» مقایسه کردند و دریافتند که واریانت MUC19 در میان جمعیتهای بومی آمریکایی با فراوانی بالا وجود دارد. همچنین این ژن در دیانای ۲۳ فرد باستانی از مناطق مختلفی مانند آلاسکا، مکزیک و کالیفرنیا نیز شناسایی شد.
تحلیلهای آماری نشان دادند که این واریانت ژنتیکی نهتنها در گذشته بلکه در جمعیتهای امروزی نیز به شکل غیرمعمولی حفظ شده و احتمالاً تحت تأثیر انتخاب طبیعی تقویت شده است. جالبتر آنکه این ژن ابتدا از دنیسوواها به نئاندرتالها منتقل شده و سپس از طریق آنها به انسانهای مدرن رسیده است.
این یافتهها نشان میدهند که انتقال ژنتیکی میان گونههای انسانی منقرضشده و انسانهای امروزی میتواند منبعی غنی از تنوع زیستی باشد. برخلاف روند کند تکامل ژنتیکی، چنین انتقالهایی میتوانند بهطور ناگهانی ویژگیهای مفیدی را وارد جمعیتهای انسانی کنند؛ ویژگیهایی که در شرایط خاص مانند مهاجرت یا تغییرات محیطی، نقش حیاتی ایفا میکنند.
اوئرتا-سانچز ابراز امیدواری کرده است که این کشف منجر به تحقیقات گستردهتری درباره عملکرد دقیق ژن MUC19 شود، بهویژه از آنجا که شامل واریانتهایی است که میتوانند ساختار پروتئینها را تغییر دهند و درک ما از سازوکارهای زیستی را گسترش دهند. این پژوهش گامی مهم در شناخت تأثیرات ژنتیکی انسانهای منقرضشده بر سلامت و سازگاری زیستی انسانهای امروزی به شمار میرود.

آرزو سمیعی، یکی از روزنامهنگاران پرشور و متعهد مجله خبری است که با نگاهی دقیق و تیزبین، به پوشش مسائل اجتماعی و فرهنگی میپردازد. او با تخصص در حوزههایی مانند حقوق زنان، محیط زیست و آموزش، همواره در تلاش برای آگاهیبخشی و ایجاد تغییرات مثبت در جامعه است.