انجمن سکته مغزی آمریکا (ASA) با انتشار دستورالعمل‌های به‌روزرسانی‌شده، بر نقش حیاتی پیشگیری در کاهش آمار سکته‌های مغزی تأکید کرده است. این دستورالعمل‌ها، کادر درمان را به پایش منظم عوامل خطر و عموم مردم را به اتخاذ سبک زندگی سالم تشویق می‌کنند. بسیاری از سکته‌های مغزی که سالانه جان و سلامت افراد زیادی را تهدید می‌کنند، با رعایت چند نکته بهداشتی و تغییر در عادات روزمره، قابل پیشگیری هستند.
سکته مغزی: علائم هشداردهنده و نیاز به اقدام فوری
سکته مغزی زمانی اتفاق می‌افتد که جریان خون به مغز قطع شود (سکته ایسکمیک) یا یکی از رگ‌های خونی در مغز پاره شود و خون به بافت مغز نشت کند (سکته هموراژیک). تشخیص سریع و اقدام فوری در مواجهه با علائم سکته مغزی می‌تواند تفاوت مرگ و زندگی یا شدت آسیب‌های دائمی را رقم بزند. در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر در خود یا اطرافیان، بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید:
- مشکل ناگهانی در حفظ تعادل یا راه‌رفتن
- دوبینی، تاری دید یا از دست‌دادن ناگهانی بینایی
- افتادگی یک طرف صورت یا لبخند کج
- ضعف یا بی‌حسی ناگهانی در بازوها یا پاها، به خصوص در یک سمت بدن
- مشکل در گفتار، لکنت زبان یا عدم درک صحیح کلمات
فراتر از عوامل پزشکی: نابرابری‌های سلامت و سکته مغزی
دکتر شریل دی. بوشنل، رئیس کمیته تدوین این دستورالعمل، اشاره می‌کند که برخی از جمعیت‌ها به دلایل ژنتیکی، سبک زندگی، عوامل زیستی یا اجتماعی-اقتصادی، در معرض خطر بالاتری برای سکته مغزی قرار دارند. متأسفانه، بسیاری از این افراد به دلیل نابرابری‌های سلامت، تحت غربالگری مناسب و به موقع قرار نمی‌گیرند تا خطرات شناسایی و مدیریت شوند. این نابرابری‌ها می‌تواند شامل سطح تحصیلات، ثبات مالی، دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی، دسترسی به غذای سالم و حتی امکان پیاده‌روی در محل زندگی باشد. پزشکان تشویق می‌شوند تا این عوامل غیرپزشکی مؤثر بر سلامتی را نیز در ارزیابی بیماران خود در نظر بگیرند.
توصیه‌های کلیدی برای پیشگیری از سکته مغزی
انجمن سکته مغزی آمریکا، که زیرمجموعه‌ای از انجمن قلب آمریکاست، توصیه‌های جامعی برای کاهش خطر سکته مغزی ارائه کرده است:
- رژیم غذایی مدیترانه‌ای: حتی اگر در دسته افراد پرخطر قرار ندارید، پیروی از رژیم غذایی مدیترانه‌ای به شدت توصیه می‌شود. این رژیم گیاه‌محور بر مصرف فراوان میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، حبوبات، مغزیجات، روغن زیتون و محدود کردن مصرف گوشت قرمز و قند تأکید دارد.
- ورزش منظم: فعالیت بدنی کافی برای سلامت عروق و مغز ضروری است. بزرگسالان باید حداقل ۱۵۰ دقیقه فعالیت هوازی با شدت متوسط (مانند پیاده‌روی سریع) یا ۷۵ دقیقه فعالیت شدید (مانند دویدن) در هفته انجام دهند، یا ترکیبی از این دو. پزشکان نیز باید میزان تحرک و سطح کم‌تحرکی بیماران را بررسی کنند.
- خواب کافی و باکیفیت: اطمینان از خواب کافی و باکیفیت یکی دیگر از عوامل مهم در حفظ سلامت مغز و عروق است.
- کنترل وزن: حفظ وزن در محدوده سالم به کاهش بار بر سیستم قلبی عروقی کمک می‌کند.
- مدیریت عوامل خطر پزشکی: کنترل دقیق فشار خون بالا، سطح کلسترول خون، و قند خون (به خصوص در افراد دیابتی) از اهمیت بالایی برخوردار است.
- پرهیز از سیگار کشیدن: سیگار کشیدن یکی از قوی‌ترین عوامل خطر برای سکته مغزی است و ترک آن تأثیر چشمگیری در کاهش ریسک دارد.