سه تفاهم‌نامه به ارزش مجموعی ۵۵۰ میلیارد تومان میان پارک‌های علم و فناوری و شرکت‌های صنعتی بزرگ امضا شد تا از ظرفیت اعتبار مالیاتی سرمایه‌گذاری و مواد قانونی مرتبط با جهش تولید دانش‌بنیان برای ایجاد مراکز نوآوری و پایلوت‌های آزمایشگاهی بهره گرفته شود و حلقه اتصال میان زیست‌بوم دانشگاهی و صنعت تقویت شود.
آن‌چه امضا شد — طرح‌ها و اولویت‌ها
تفاهم‌ها شامل سه پروژه کلیدی است:
- «مرکز نوآوری و پایلوت‌های تخصصی حوزه انرژی» در پارک فارس با سرمایه‌گذاری ۲۰۰ میلیارد تومان؛
- «مرکز نوآوری اقتصاد دیجیتال» در پارک خراسان شمالی با مشارکت شرکت مخابرات به ارزش ۲۰۰ میلیارد تومان؛
- «مرکز نوآوری فولادهای آلیاژی و ماشین‌آلات صنعتی و معدنی» در پارک خراسان شمالی با سرمایه‌گذاری ۱۵۰ میلیارد تومان.
این پروژه‌ها با راهبری دبیرخانه توسعه اعتبار مالیاتی شکل گرفته‌اند و هدفشان ایجاد ظرفیت تولید فناوری، آزمایش سریع نمونه‌ها و توسعه زنجیره تولید صنعتی بر پایه نیازهای واقعی بازار است.
چرا این تفاهم‌ها اهمیت دارد
اعتبار مالیاتیِ پیش‌بینی‌شده در مواد قانون جهش تولید دانش‌بنیان (ماده ۱۱ و ۱۳) اکنون به‌عنوان اهرمی برای جذب سرمایه بخش خصوصی و هدایت آن به پروژه‌های تحقیق‌وتوسعه قابل‌استفاده شده است؛ اتفاقی که می‌تواند پارک‌های علم و فناوری را از فضای صرفاً دانشگاهی به بازیگرانی تبدیل کند که جریان نوآوری را مستقیماً به صنایعی با تقاضای واقعی متصل می‌کنند.
پیامدهای عملی برای پارک‌ها و صنعت
این اقدامات می‌تواند چهار نتیجه ملموس به دنبال داشته باشد: تقویت ظرفیت پایلوت‌سازی و نمونه‌سازی سریع، فراهم شدن مسیرهای سرمایه‌گذاری خصوصی در فناوری‌های بومی، افزایش اشتغال دانش‌بنیان در مناطق غیرمرکزی و کاهش فاصله زمانی میان کشف یک فناوری و ورود آن به خطوط تولید صنعتی.
دیدگاه نهادهای وزارت و نمایندگان
معاون فناوری وزارت علوم بر لزوم گره‌زدن پارک‌ها به بازیگران بزرگ صنعتی تأکید کرده و خواستار استفاده گسترده‌تر از اعتبار مالیاتی برای ایجاد «نوآوری باز» شده است. نمایندگان حاضر نیز بر هدایت این ظرفیت‌ها به استان‌های کم‌برخوردار و هم‌راستا شدن آموزش عالی با نیازهای صنعت تأکید کردند تا وابستگی دانشگاه‌ها به منابع دولتی کاهش یابد.
چالش‌ها و پیش‌نیازهای موفقیت
برای اینکه این سرمایه‌گذاری‌ها ثمربخش شود، نیاز به اقدامات پشتیبان وجود دارد: شفاف‌سازی سازوکارهای قراردادهای مالیاتی، استقرار دبیرخانه‌های ماده ۱۱ و ۱۳ در پارک‌ها، تعیین شاخص‌های عملکردی برای پایلوت‌ها و تضمین مسیر تجاری‌سازی خروجی‌های فناورانه. بدون این زیرساخت‌ها، خطر تبدیل شدن پروژه‌ها به طرح‌های نمایشی وجود دارد.
پیشنهاد برای گسترش الگو
گسترش این مدل به سایر پارک‌ها می‌تواند با دو فعالیت ساده سرعت یابد:
- ایجاد شبکه‌ای از «پایلوت‌های منطقه‌ای» که توان تست و توسعه محصولات صنعتی را در مقیاس کوچک تضمین کند؛
- شکل‌گیری صندوق‌های مشترک پارک–صنعت برای تأمین مالی مرحله پیش از تولید با استفاده از مزایای مالیاتی.
این مجموعه تفاهم‌نامه‌ها گامی عملیاتی برای تبدیل ظرفیت‌های قانونی به سرمایه‌گذاری‌های واقعی در حوزه فناوری است؛ اگر با برنامه‌ریزی نظارتی و پیگیری اجرایی همراه شود، می‌تواند الگوی جدیدی از همکاری پارک‌های علم و فناوری با صنعت و بازار ایجاد کند و زیست‌بوم نوآوری کشور را عملاً تقویت نماید.
آرزو سمیعی، یکی از روزنامه‌نگاران پرشور و متعهد مجله خبری است که با نگاهی دقیق و تیزبین، به پوشش مسائل اجتماعی و فرهنگی می‌پردازد. او با تخصص در حوزه‌هایی مانند حقوق زنان، محیط زیست و آموزش، همواره در تلاش برای آگاهی‌بخشی و ایجاد تغییرات مثبت در جامعه است.