تحلیل چالشهای تولید در ایران: گفتگوی اختصاصی با مدیرعامل هلدینگ نگین
آقای علیرضا چیذری، مدیرعامل هلدینگ نگین و رئیس انجمن تولیدکنندگان تجهیزات پزشکی، در گفتگویی صریح به بررسی موانع تولید در ایران و راههای بهبود آن پرداختهاند. با توجه به فعالیت ایشان هم در حوزه تولید و هم در واردات تجهیزات پزشکی (از جمله تجهیزات قلبی-عروقی، جراحی، گوش و حلق و بینی، رادیولوژی و تصویربرداری پزشکی)، دیدگاه ایشان دیدگاهی مستقل و قابل تأمل است.
ایشان “خودتحریمی اقتصادی” را ریشه بسیاری از مشکلات اقتصادی کشور عنوان کرده و “نگاه ایدئولوژیک به تولید” را عامل اصلی این خودتحریمی میدانند که نهایتاً به ضرر مصرف کننده تمام میشود. به عقیده ایشان، نگرانی از واردات به عنوان ضربه به اقتصاد ملی، نگرشی آسیبزا است. زیرا تعاملات تجاری بینالمللی، پایه و اساس رشد و توسعه پایدار در اقتصاد جهانی محسوب میشود.
به گفتهی چیذری، محدودیتهای وارداتی، نوعی خودتحریمی است که انحصار را تقویت کرده، صدور مجوزها را دشوارتر ساخته و تخصیص ارز را به معضلی بزرگ تبدیل کرده است. نتیجه این سیاستها، اعطای امتیازات ویژه به افراد خاص است. تجربه ممنوعیت واردات خودرو و لوازم خانگی نشان داده است که این رویکرد نه تنها به کاهش قیمتها و ارزبری نینجامیده، بلکه با افزایش قاچاق، قیمتها را افزایش داده و فساد اقتصادی را تشدید کرده است.
این سیاستها، به افزایش قیمت کالاهای داخلی نیز منجر شدهاند؛ چرا که تولیدکنندگان داخلی قیمت محصولات خود را با قیمت بالای کالاهای قاچاق خارجی همتراز میکنند. این وضعیت، مصرفکننده را که با کمبود انتخاب مواجه است، مجبور به خرید کالا با قیمت بالاتر میکند.
ایشان معتقدند انحصار بازار، انگیزه برای نوآوری و توسعهی تکنولوژی را در تولیدکنندگان داخلی کاهش میدهد. به عنوان نمونه میتوان به هیئت امنای صرفه جویی ارزی اشاره کرد که به دلیل وجود چند شرکت بزرگ با شبکهی گسترده توزیع، ورود شرکتهای جدید را دشوار میکند.
چیذری بر ضرورت ارتباطات تجاری قوی با جهان برای ارتقای تولید و جهش در این بخش تأکید میکنند. به عقیده ایشان، سیاستهای سختگیرانه وارداتی در سالهای اخیر، منجر به افزایش قیمتها و عدم صرفهجویی ارزی شده است. ایشان ظرفیت بازار داخلی را محدود میدانند و معتقدند جهش تولید فقط با صادرات و هدفگذاری بازارهای منطقهای و بینالمللی محقق میشود.
رقابت در بازار جهانی، نیازمند توجه به قیمت و کیفیت کالا است که در این میان، قیمت از اهمیت بیشتری برخوردار است. قیمت بالای خودروهای داخلی در مقایسه با نمونههای خارجی، نمونهی بارزی از این موضوع است. تولید قطعات داخلی به جای واردات کامل، میتواند به کاهش هزینهها و افزایش تولید منجر شود. استفاده از روش OEM (ساخت بر اساس سفارش)، که در آن تولیدکنندگان داخلی با شرکتهای خارجی همکاری میکنند، میتواند رویکرد موثری باشد.
کاهش هزینهها از طریق افزایش حجم تولید، برای جهش تولید ضروری است. عضویت در پیمانهای تجاری بینالمللی و پیوستن به افایتیاف، برای تسهیل صادرات و جلوگیری از قاچاق ضروری به نظر میرسد.
چیذری با اشاره به موفقیت ترکیه در صادرات خودرو، بر لزوم یادگیری تجارت جهانی و پرهیز از ایجاد موانع برای واردات تأکید میکنند. ایشان با ذکر مثالهایی از شرکت آرامکو عربستان و وابستگی متقابل چین و تایوان، به اهمیت تعاملات تجاری در ایجاد ثبات اقتصادی و امنیت اشاره میکنند و نتیجهگیری میکنند که تدوین برنامهها و قوانین دولتی برای بخش خصوصی به تنهایی، هرگز به جهش تولید و رونق صادرات منجر نمیشود.