دکتر آراسته، عضو هیأت علمی دانشگاه خوارزمی، در همایشی اخیر با تاکید بر نتایج پژوهشی مبنی بر ناکارآمدی مدل مدیریتی فعلی دانشگاهها، خواستار اعطای استقلال بیشتر به دانشگاهها شد. وی با اشاره به موفقیت دانشگاه شیراز در اجرای مدل مدیریتی مستقل، بر لزوم الگوبرداری از این تجربه در سایر دانشگاهها تاکید کرد.
پژوهشهای انجام شده نشان میدهند که مداخلات دولت در امور دانشگاهها نه تنها به بهبود عملکرد آنها کمک نکرده است، بلکه مانع از رشد و توسعهی آنها شده است. این مداخلات اغلب منجر به تمرکززدایی از تصمیمگیریها و کاهش انگیزه برای نوآوری و خلاقیت در دانشگاهها شده است.
فرار مغزها، به ویژه در حوزه پزشکی، یکی از چالشهای جدی نظام آموزش عالی کشور است. گزارش روزنامه نیویورک تایمز در سال ۱۹۶۹ مبنی بر تعداد بیشتر پزشکان ایرانی مقیم نیویورک نسبت به کل پزشکان ایران، نشان از عمق این معضل دارد. این واقعیت، ضرورت بازنگری اساسی در سیستم آموزشی و علمی کشور را بیش از پیش آشکار میسازد.
اعطای استقلال به دانشگاهها میتواند به عنوان راهکاری موثر برای مقابله با فرار مغزها و ارتقای کیفیت آموزش عالی مطرح شود. دانشگاههای مستقل میتوانند در تعیین برنامههای آموزشی، جذب اعضای هیأت علمی، مدیریت منابع مالی و سایر امور مربوط به خود، تصمیمگیری کنند. این امر منجر به افزایش انگیزه در اعضای هیأت علمی، بهبود کیفیت آموزش و پژوهش و در نهایت، جذب نخبگان و جلوگیری از مهاجرت آنها خواهد شد.
در مجموع، نتایج پژوهشها و تجربیات نشان میدهند که اعطای استقلال به دانشگاهها، کلید حل بسیاری از مشکلات موجود در نظام آموزش عالی کشور است. با این حال، اجرای این مدل مستلزم تغییرات ساختاری و قانونی در سطح کلان است و نیازمند حمایت جدی از سوی دولت و سایر نهادهای ذیربط میباشد.