طرح دارویار، به عنوان میراث دولت قبل برای دولت کنونی، چالش بزرگی را در عرصه سلامت و اقتصاد دارویی کشور ایجاد کرده است. این طرح که با هدف ساماندهی بازار دارو آغاز شد، پس از گذشت سه سال، با کمبود دارو و اختلال در شبکه توزیع آن همراه بوده است.
اجرای ناگهانی و بدون آمادگی کافی طرح دارویار در تیرماه 1401، با انتقادات گسترده کارشناسان و فعالان این حوزه مواجه شد. پرداخت‌های اولیه سریع به داروخانه‌ها، دستاورد کوتاه مدتی بود و به سرعت، تأخیر در پرداخت‌ها، کمبود دارو و مشکلات مالی داروخانه‌ها را تشدید کرد.
هدف اصلی طرح، مبارزه با قاچاق دارو و تعیین قیمت واقعی برای تولیدکنندگان اعلام شد. اما پیامدهای اجرای ناقص طرح، این اهداف را تحت تاثیر قرار داده است. قیمت دارو برای تولیدکنندگان هنوز واقعی نشده و قاچاق دارو به کشورهای همسایه همچنان ادامه دارد.
چرا طرح دارویار نتوانست به اهداف خود دست یابد و انتظارات مردم و صنعت دارو را برآورده کند؟ سه سال از آغاز طرح گذشته است، اما مشکلات به قوت خود باقی است. دسترسی آسان مردم به دارو و بهبود زنجیره تأمین آن، از وعده‌های این طرح بود که محقق نشد.
آقای دکتر شهریاری، رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، از همان ابتدا بر تأمین منابع مالی طرح دارویار تأکید داشت و کاستی‌های آن را به مسئولین گوشزد کرد. وی بر جلوگیری از افزایش هزینه‌های دارو برای مردم و موفقیت طرح تأکید نمود.
آقای هاشمی، رئیس هیئت مدیره انجمن پخش دارو و مکمل ایران، وضعیت بازار دارویی را بحرانی خواند. وی معتقد است که بجای حل ریشه‌ای مشکلات، به صورت موقتی و سطحی به معضلات پرداخته می‌شود. یکی از مشکلات اصلی، مطالبات بسیار زیاد دولت از شرکت‌های پخش دارو است که به بیش از 40 همت می‌رسد و زنجیره تأمین دارو را فلج کرده است.
همچنین بیش از 50 همت مطالبات شرکت‌های پخش دارو از داروخانه‌ها وجود دارد که بخش اعظم آن مربوط به مطالبات از بیمه‌ها و طرح دارویار است. این بدهی‌های کلان، تولید، پخش و توزیع دارو را با چالش جدی مواجه ساخته است. آقای هاشمی این وضعیت را بی سابقه و نگران کننده توصیف می‌کند.
عدم پرداخت به موقع هزینه‌ها در دانشگاه‌های علوم پزشکی و بیمارستان‌ها نیز به این بحران دامن زده است. به گفته آقای هاشمی، مبلغ قابل توجهی از محل دارو در ماه‌های گذشته دریافت شده، اما هیچ پرداختی به شرکت‌های پخش دارو نشده است.
رئیس جدید سازمان غذا و دارو نیز به عدم پرداخت کامل بودجه طرح دارویار اشاره کرده و خواستار تخصیص و پرداخت صحیح بودجه در سال آینده شده است. وی همچنین بر تأمین منابع ارزی و ریالی برای برنامه ذخیره 6 ماهه دارو تأکید کرده است.
ادامه این وضعیت، طرح دارویار را با خطر جدی مواجه می‌کند. بی‌توجهی به مشکلات و مدیریت ناکارآمد، می‌تواند به فروپاشی این طرح و ایجاد بحران جدی در نظام درمانی کشور منجر شود.
