طرح ملی مسکن: رویایی ناتمام یا بحران مسکن؟
برنامه‌ی ambitious دولت برای ساخت یک میلیون واحد مسکونی سالانه در قالب طرح ملی مسکن، با چالش‌های جدی روبرو شده است. گزارش‌ها از کندی پیشرفت پروژه‌ها حکایت دارند؛ کمبود منابع مالی متقاضیان و مشکلات همکاری با سیستم بانکی، به بن‌بست‌هایی در این طرح منجر شده است.
مشکلات مالی، این طرح عظیم را با رکود مواجه کرده است. بسیاری از پروژه‌ها پیشرفت ناچیزی (کمتر از 10 درصد) داشته‌اند و پرداخت تسهیلات بانکی نیز به نظر می‌رسد از ماه‌ها پیش متوقف شده است. به گفته‌ی مدیرکل بنیاد مسکن استان تهران، بانک‌ها ماه‌هاست که از امضای قراردادهای تسهیلات خودداری می‌کنند و ساخت‌وسازها تنها با کمک‌های مردمی ادامه می‌یابد.
اختلاف چشمگیر آمارهای ارائه شده توسط مسئولان نیز بر ابهامات افزوده است. در حالی که وزیر راه و شهرسازی از تکمیل تنها 20 هزار واحد مسکونی در پنج سال اخیر خبر می‌دهد، معاون سابق مسکن از تکمیل یا در دست ساخت بودن 2 میلیون و 610 هزار واحد سخن می‌گوید. این تفاوت به خاطر احتساب واحدهای ساخته شده توسط بخش خصوصی و مردم در آمار معاون سابق مسکن است. اما برخی کارشناسان معتقدند، مسئولیت دولت بر اساس قانون جهش تولید مسکن، تنها شامل واحدهای مسکونی برای اقشار کم‌درآمد است.
طبق گزارشات رسمی، 630 هزار واحد در قالب طرح انبوه‌سازی نهضت ملی مسکن در حال ساخت هستند که از این تعداد تنها 19931 واحد به اتمام رسیده است. از مجموع 2 میلیون و 610 هزار واحد آغاز شده، 639 هزار واحد تکمیل شده که شامل طرح‌های مختلفی از جمله واگذاری زمین، مسکن مهر و… است؛ بسیاری از این پروژه‌ها پیش از دولت فعلی آغاز شده بودند.
یکی از انتقادات دولت جدید، تکمیل ناقص پروژه‌ها و کمبود زیرساخت‌ها در برخی مناطق مانند پردیس است. با وجود ثبت‌نام هفت میلیون نفر و واجد شرایط بودن پنج میلیون نفر، تنها 780 هزار نفر آورده مالی خود را پرداخت کرده‌اند. دولت جدید تعهد به تسریع پروژه‌ها برای این افراد داده است.
ضرورت همکاری بانک‌ها و متقاضیان برای حل این بحران آشکار است. بانک‌ها با کمبود منابع برای پرداخت تسهیلات گلایه‌مندند، در حالی که بر اساس قانون، موظف به اختصاص 20 درصد تسهیلات خود به این بخش هستند. عدم تمایل بانک‌ها به سرمایه‌گذاری در این حوزه، به دلیل سود کمتر آن نسبت به دیگر فعالیت‌های تجاری، از سوی نمایندگان مجلس مورد انتقاد قرار گرفته است.
سازندگان طرح مسکن ملی نیز با کمبود شدید منابع روبرو هستند و تسریع در پرداخت صورت وضعیت‌ها امری ضروری است. به‌تازگی، 960 میلیارد تومان از صندوق ملی مسکن برای تکمیل پروژه‌های باقیمانده مسکن مهر در شهرهای جدید اختصاص یافته است.
