چاقی، معضلی فراگیر در ایران: نگرانی‌های متخصصان
افزایش نگران‌کننده‌ی چاقی و دیابت در ایران، زنگ خطری جدی برای نظام سلامت کشور به صدا درآورده است. دکتر فریدون عزیزی، رئیس انجمن پیشگیری و درمان چاقی، در آستانه‌ی برگزاری نهمین کنگره‌ی این انجمن (۲۸ تا ۳۰ آذر، مرکز همایش‌های دانشگاه شهید بهشتی)، به این موضوع اشاره کرده و هشدار داده است که این دو بیماری، بار سنگینی را بر دوش نظام سلامت تحمیل خواهند کرد. با وجود پیشرفت‌های قابل توجه در کنترل بیماری‌های عفونی در چهار دهه گذشته، چاقی به عنوان یک عامل خطر برای بیماری‌های مزمن، با سرعت شگفت‌آوری در حال افزایش است.
این کنگره که با همکاری معاونت بهداشت وزارت بهداشت برگزار می‌شود، آخرین یافته‌های علمی و راهکارهای عملی برای مقابله با این بحران را ارائه خواهد داد. متخصصان، پژوهشگران و مسئولان حوزه سلامت، در این رویداد مهم گرد هم می‌آیند تا راهکارهای مؤثری برای کنترل اپیدمی چاقی ارائه دهند.
عوامل متعددی در بروز چاقی نقش دارند. عزیزی، عوامل ژنتیکی و محیطی، سبک زندگی مادر در دوران بارداری و تغییرات وزن او در این دوره، بیماری‌های غیرواگیر در سال‌های اولیه‌ی زندگی کودک، و مصرف بیش از حد غذاهای پرکالری و شیرین را از جمله‌ی این عوامل برشمرده است. وی شاخص توده بدنی (BMI) را معیار اصلی برای سنجش چاقی معرفی کرده است.
بر اساس آمار ارائه شده توسط رئیس انجمن، در تهران، حدود ۷۰ درصد از افراد بالای ۲۰ سال، مشکل اضافه وزن یا چاقی دارند (۴۵ درصد اضافه وزن و ۲۵ درصد چاقی). این معضل در مناطق شهری و روستایی کشور شیوع بالایی دارد؛ به طوری که در افراد بالای ۳۰ سال در مناطق شهری، این رقم به ۸۲ درصد و در روستاهای تهران به ۷۲ درصد می‌رسد. حتی در برخی روستاهای دورافتاده، ۴۴ درصد از افراد اضافه وزن یا چاق هستند. هرچند میانگین شیوع چاقی در ایران از میانگین جهانی بالاتر است، اما فاصله‌ی ایران با کشورهای پیشرفته در این زمینه در حال کاهش است.
پیشگیری از چاقی، بویژه در دوران بارداری و نوزادی، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. عوامل مختلفی مانند سیگار کشیدن مادر، افزایش وزن بیش از حد در دوران بارداری، دیابت بارداری، عدم شیر دادن به کودک زیر ۱۲ ماه، کمبود خواب کودک (کمتر از ۱۲ ساعت) و تولد با سزارین، می‌توانند خطر چاقی در کودکان را افزایش دهند. رعایت رژیم غذایی سالم و فعالیت بدنی مناسب از کودکی و نوجوانی (به ویژه تا ۸ سالگی)، برای پیشگیری از چاقی در بزرگسالی ضروری است. اصلاح سبک زندگی، برنامه‌ریزی‌های راهبردی در دوران بارداری و اندازه‌گیری دقیق شاخص توده بدنی، از مهمترین راه‌های پیشگیری از چاقی محسوب می‌شوند.
