یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی موفق به طراحی و تولید دستگاه «هموژنایزر اولتراسونیک هوشمند» شده است؛ فناوری پیشرفته‌ای که با بهره‌گیری از امواج فراصوت و هوش مصنوعی، زمان انجام فرایندهای صنعتی و آزمایشگاهی را به‌طور چشمگیری کاهش می‌دهد و جایگزینی مقرون‌به‌صرفه برای نمونه‌های خارجی محسوب می‌شود.
وحید مصدق، کارشناس فنی این شرکت، در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به ویژگی‌های این دستگاه اظهار کرد: هموژنایزر اولتراسونیک هوشمند برای همگن‌سازی و اختلاط دقیق مواد در صنایع مختلف طراحی شده و با استفاده از کنترل دیجیتال و الگوریتم‌های هوش مصنوعی، شرایط کاری را به‌صورت لحظه‌ای پایش و بهینه‌سازی می‌کند. این قابلیت موجب کاهش مصرف انرژی، افزایش طول عمر دستگاه و بهبود عملکرد آن می‌شود.
وی درباره سازوکار این فناوری توضیح داد: دستگاه با ارسال امواج فراصوت به محلول، پدیده‌ای به نام کویتاسیون (Cavitation) را فعال می‌کند. در این فرآیند، حباب‌های میکروسکوپی در مایع تشکیل و سپس منفجر می‌شوند که این انفجارها انرژی زیادی آزاد می‌کنند و موجب شکستن ذرات، ترکیب بهتر مواد و یکنواخت‌سازی محلول می‌شوند.
مصدق افزود: این فناوری در حوزه‌های مختلفی از جمله پزشکی، داروسازی، متالورژی، صنایع شیمیایی، پتروشیمی و آزمایشگاه‌های تحقیقاتی کاربرد دارد. در مدل‌های پیشرفته‌تر، هوش مصنوعی به دستگاه امکان می‌دهد تا متناسب با نوع ماده و حجم نمونه، به‌طور خودکار تنظیم شود و از آسیب به نمونه‌ها جلوگیری کند.
وی با اشاره به مزایای اقتصادی این فناوری گفت: استفاده از این دستگاه باعث می‌شود فرایندهایی که پیش‌تر ساعت‌ها زمان می‌برد، در مدت‌زمانی بسیار کوتاه‌تر انجام شود. این موضوع نه‌تنها بهره‌وری را افزایش می‌دهد، بلکه از خروج ارز برای واردات نمونه‌های خارجی جلوگیری کرده و در آینده می‌تواند به صادرات این فناوری منجر شود.
به گفته مصدق، نمونه داخلی این دستگاه از نظر کیفیت با مدل‌های خارجی برابری می‌کند و قیمت آن به‌مراتب پایین‌تر است. این محصول در نخستین نمایش عمومی خود با استقبال متخصصان و فعالان صنعتی مواجه شد.
وی همچنین تأکید کرد: این دستگاه به‌طور کامل توسط متخصصان داخلی طراحی و تولید شده و هیچ وابستگی به خارج ندارد. در صورت حمایت نهادهای مسئول، امکان توسعه بیشتر این فناوری و ورود آن به بازارهای بین‌المللی نیز وجود دارد.
بر اساس گزارش ایسنا، هموژنایزر اولتراسونیک هوشمند با تولید امواج فراصوت از طریق یک پروب فلزی، معمولاً از جنس تیتانیوم، به محلول وارد می‌شود و با ایجاد کویتاسیون، ذرات را خرد کرده و محلول را یکنواخت می‌سازد. این فناوری در حوزه‌هایی مانند استخراج DNA/RNA، تولید واکسن، ساخت نانوذرات دارویی، یکنواخت‌سازی امولسیون‌ها، آماده‌سازی نمونه‌ها برای آنالیز و تسریع واکنش‌های شیمیایی در صنایع سنگین کاربرد گسترده‌ای دارد.
این دستاورد نمونه‌ای موفق از توانمندی فناوران داخلی در توسعه تجهیزات پیشرفته و راهبردی است که می‌تواند نقش مهمی در ارتقای بهره‌وری صنعتی و کاهش وابستگی کشور به واردات ایفا کند.