“`html
تحول جایگاه زنان در طول تاریخ، موضوعی پیچیده و چندوجهی است که از دیدگاههای مختلف قابل بررسی است. از یک سو، باور به برابری کامل زن و مرد، به جز در تفاوتهای فیزیولوژیکی، وجود دارد و از سوی دیگر، دیدگاههایی متفاوت با این عقیده ابراز میشوند. در آموزههای اسلامی، زنان به عنوان مایه آرامش و کمال روحی مردان معرفی شدهاند و پیامبر اکرم (ص) ارتقاء معنوی مردان را از طریق زنان توصیف فرمودهاند.
در گذشته، به دلیل تفاوتهای جسمانی و نیاز به حمایت بیشتر، زنان جایگاه اجتماعی پایینتری نسبت به مردان داشتهاند. اما با ظهور اسلام، جایگاه والای زنان به شکلی ویژه آشکار شد. زنان برجستهای همچون آسیه، حضرت مریم (س)، حضرت فاطمه زهرا (س) و حضرت زینب (س) نمونههای بارز این جایگاه رفیع در تاریخ اسلام هستند.
بررسی اسناد حقوق بشری بینالمللی نشاندهنده سه مرحله متفاوت در نگرش به حقوق زنان است. مرحله نخست، مرحله حمایتگرایی است که زنان را گروهی آسیبپذیر میدانست و بر نقشهای سنتی آنان بهعنوان همسر و مادر تأکید داشت. قوانین این دوره، درحالیکه از زنان در برابر خطرات احتمالی محافظت میکردند، حقوق برابر را برای آنان به رسمیت نمیشناختند. نمونهای از این رویکرد، کنوانسیون کار شبانه زنان در سالهای 1934 و 1948 است.
مرحله دوم، دوره اصلاحات است. در این مرحله، به نیاز زنان به حمایت و توجه ویژه اذعان شد و تلاش برای اصلاح تبعیضات موجود آغاز گشت. با این حال، این قوانین هنوز زنان را بهعنوان گروهی مجزا در نظر میگرفتند. کنوانسیون تابعیت زنان متأهل (1957)، کنوانسیون حمایت از زایمان (1952) و معاهده حقوق سیاسی زنان (1952) از جمله قوانین این دوره هستند.
مرحله سوم، مرحله برابری جنسیتی است که برابری زن و مرد را بدون تبعیض جنسیتی دنبال میکند. منشور ملل متحد (مادههای 55 و 56)، کنوانسیون حذف کلیه اشکال تبعیض علیه زنان (1979) و اعلامیه جهانی حقوق بشر، این دیدگاه را ترویج میکنند. مادههای 1، 2، 3، 7، 10، 11 و 16 کنوانسیون 1979 به طور خاص به این مسئله میپردازند.
با وجود پیشرفتهای قابل توجه، نابرابریهای جنسیتی همچنان وجود دارد. مسائلی همچون محدودیتهای مسافرتی، قوانین طلاق، محدودیتهای رانندگی، و قوانین مربوط به ازدواج موقت، نمونههایی از این نابرابریها هستند. کنوانسیون 1979 (منشور بینالمللی حقوق زنان) با 30 ماده، به دنبال تضمین برابری حقوق زنان و مردان در تمامی جنبههای زندگی است.
از سال 1945 تا 1993، حدود 48 سال طول کشید تا جامعه جهانی به رسمیت شناختن حقوق زنان بهعنوان حقوق بشر دست یابد. با پایان جنگ جهانی دوم، حقوق اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و نسل سوم حقوق بشر اهمیت بیشتری یافتند و توجه به حقوق زنان افزایش پیدا کرد. با وجود این، خشونت و تبعیض علیه زنان همچنان در جهان گسترده است و برابری کامل هنوز محقق نشده است.
وضعیت زنان فلسطینی در غزه تحت اشغال رژیم صهیونیستی، نمونهای بارز از نقض گسترده حقوق زنان است. گزارشهای متعددی از بازداشتهای غیرقانونی، شکنجه، تجاوز جنسی و نقض حقوق اساسی زنان فلسطینی در زندانهای رژیم صهیونیستی حکایت دارند. فاجعه دیریاسین، نمونهای دردناک از این جنایات علیه زنان فلسطینی است. این در حالی است که کشورهایی چون آمریکا، فرانسه و رژیم صهیونیستی که مدعی احترام به حقوق بشر هستند، در عمل، از نقضکنندگان اصلی حقوق زنان به شمار میروند. بسیاری از این موارد، نقض آشکار کنوانسیون چهارم ژنو و دارای مسئولیت کیفری فردی است.
“`