بانک مرکزی با راه اندازی سامانه‌ای نوین برای مبادلات ارزی، تحولی شگرف در شفافیت و نظارت بر بازار ارز ایجاد کرده است. از سوم آذرماه، معاملات ارزی تجاری در بستر مرکز مبادله ارز و طلای ایران آغاز شده و به زودی اجباری خواهد شد. هدف از طراحی این سامانه، تسهیل دسترسی به ارز و ساماندهی معاملات است. صادرکنندگان، به‌خصوص آن‌هایی که از سامانه نیما استفاده نمی‌کنند، ملزم به ارائه ارز خود در این پلتفرم جدید هستند.
این سیستم، با مکانیسمی مبتنی بر مزایده و تعیین قیمت، به‌تدریج معاملات ارزی را به سمت سامانه مبادله ارز توافقی سوق می‌دهد. پلتفرم طراحی‌شده، بستری جامع و کامل برای معاملات ارائه می‌دهد که شامل مراحل پیش از معامله، تطبیق سفارشات و پس از معامله می‌شود و از طریق وب سرویس با دیگر سیستم‌ها در ارتباط است. تأیید بانک مرکزی بر توانایی‌های فنی و انعطاف‌پذیری این سامانه، نشان از تفاوت‌های بنیادی آن با سامانه نیما دارد.
در این سامانه، ابتدا صادرکنندگان و واردکنندگانی که مشمول عرضه و تقاضا در سامانه نیما نیستند (اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی)، درخواست‌های خود را به بانک ارائه می‌دهند و سپس به‌طور مستقیم در سامانه ثبت می‌کنند. پس از تأیید موجودی ارز توسط بانک و واریز مبلغ ریالی توسط واردکننده به حساب معاملاتی مرکز، سامانه ریسک طرفین را به حداقل می‌رساند.
هدف بلندمدت، ایجاد یک سیستم پرداخت رسمی ارز است. این سامانه امکان نظارت کامل بر تمامی معاملات و شناسایی صادرکنندگان و واردکنندگان را برای بانک مرکزی فراهم می‌کند. با راه‌اندازی این سامانه، نقش واسطه‌گری بانک‌ها کاهش یافته و شفافیت در معاملات ارزی به‌طور چشمگیری افزایش می‌یابد. پیش از این، مسیر جریان ارز از صادرکنندگان خرد به واردکنندگان نامشخص بود، اما این سامانه این ابهام را برطرف کرده و به ایجاد بازاری کارآمد و منظم کمک می‌کند. این اقدام، گامی مؤثر در جهت ساماندهی بازار ارز و جلوگیری از فعالیت‌های غیرقانونی است.
