آمار نگران‌کننده حوادث کار در ایران
بر اساس گزارش وزارت بهداشت، سال گذشته بیش از ۱۰ هزار کارگر در ایران بر اثر حوادث کار جان خود را از دست دادند؛ آماری که دو برابر استاندارد جهانی است. این در حالی است که طبق اعلام سازمان جهانی کار، سالانه حدود ۲.۷ میلیون نفر در جهان قربانی حوادث کاری می‌شوند.
جزئیات فوتی‌ها و سهم بیماری‌های شغلی
طبق گزارش پزشکی قانونی، از مجموع فوتی‌های ناشی از حوادث کار در ایران:
- ۱۹۸۶ نفر بر اثر حوادث فیزیکی مانند سقوط از ارتفاع، برق‌گرفتگی و برخورد اجسام سخت جان باختند.
- بیش از ۸ هزار نفر به دلیل بیماری‌های شغلی فوت کردند.
این آمار نشان می‌دهد که علاوه بر حوادث مستقیم، نبود استانداردهای ایمنی و ضعف در بهداشت کار، سهم بزرگی در مرگ‌ومیر کارگران دارد.
جای خالی ایمنی در بازار کار
محمد گنجی‌کیا، عضو کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران ایران، تأکید کرد که تاکنون اقدام جدی برای کاهش این آمار انجام نشده است. وی یادآور شد که حتی برخی فوتی‌ها به دلیل توافق میان کارفرما و خانواده‌ها یا ثبت علت مرگ در بیمارستان با عنوانی غیر از حادثه کار، در آمار رسمی لحاظ نمی‌شوند.
مقاوله‌نامه ۱۵۵ و بی‌عملی نهادهای مسئول
ایران در سال ۱۴۰۲ به مقاوله‌نامه ۱۵۵ سازمان جهانی کار پیوست؛ سندی که بر ایجاد سامانه جامع ایمنی و بهداشت کار تأکید دارد. با این حال، تاکنون هیچ سامانه‌ای برای ثبت و رصد دقیق حوادث کار راه‌اندازی نشده و جلسات مربوط به اجرای این مقاوله‌نامه محدود و بی‌نتیجه بوده است. پنج وزارتخانه و چند نهاد ملی موظف به تدوین محتوای آموزشی و اجرای برنامه‌های ایمنی هستند، اما عملکرد آن‌ها تاکنون نشان‌دهنده بی‌توجهی و ناآگاهی نسبت به این موضوع بوده است.
بیشترین قربانیان در ساخت‌وساز و صنعت
بر اساس آمار سال ۱۴۰۳، بیشترین فوتی‌های ناشی از حوادث کار مربوط به بخش‌های زیر بوده است:
- ساخت‌وساز: ۳۸ درصد از کل فوتی‌ها، عمدتاً به دلیل سقوط از ارتفاع و برخورد اجسام سخت.
- صنعت: ۳۶ درصد از فوتی‌ها، ناشی از حوادث محیط‌های صنعتی.
- معادن: با وجود جمعیت کمتر کارگران، درصد بالایی از فوتی‌ها نسبت به تعداد شاغلان ثبت شده است. به عنوان نمونه، حادثه معدن طبس منجر به فوت ۵۳ کارگر و یتیم شدن ۱۰۱ فرزند شد.
بی‌توجهی به استانداردسازی تجهیزات
کارشناسان هشدار می‌دهند که یکی از دلایل اصلی افزایش تلفات در بخش ساخت‌وساز، استفاده از داربست‌های سنتی و غیراستاندارد است. در حالی که کشورهای همسایه مانند ترکیه و گرجستان داربست‌های ایمن با دیواره و جان‌پناه را جایگزین کرده‌اند، در ایران همچنان تجهیزات سنتی عامل اصلی سقوط و مرگ کارگران هستند.
جمع‌بندی
آمار بالای مرگ‌ومیر ناشی از حوادث کار در ایران نشان‌دهنده فقدان جدی ایمنی در بازار کار است. با وجود ظرفیت بیش از ۵۰ هزار نیروی متخصص در حوزه ایمنی، تاکنون از این توان برای بازرسی و ارتقای استانداردها استفاده نشده است. کارشناسان تأکید دارند که بدون اجرای مقاوله‌نامه ۱۵۵، استانداردسازی تجهیزات و همکاری جدی نهادهای مسئول، کاهش آمار فوتی‌ها در ایران امکان‌پذیر نخواهد بود.
آرزو سمیعی، یکی از روزنامه‌نگاران پرشور و متعهد مجله خبری است که با نگاهی دقیق و تیزبین، به پوشش مسائل اجتماعی و فرهنگی می‌پردازد. او با تخصص در حوزه‌هایی مانند حقوق زنان، محیط زیست و آموزش، همواره در تلاش برای آگاهی‌بخشی و ایجاد تغییرات مثبت در جامعه است.