## ایران در رتبه‌بندی جهانی تولید علم: زنگ خطر برای نظام علمی کشور
رتبه علمی ایران در تولید علم به طور قابل توجهی سقوط کرده و این زنگ خطری برای نظام علمی کشور است. براساس آخرین ارزیابی‌ها، ایران در سال ۲۰۲۳ دو پله سقوط کرده و به رتبه هفدهم جهان در تولید علم رسیده است. این در حالی است که در سال گذشته ایران در صدر کشورهای منطقه قرار داشت.
بررسی داده‌های پایگاه اسکوپوس نشان می‌دهد که ایران در سال ۲۰۲۳، ۵۱ هزار و ۶۶۳ مقاله علمی منتشر کرده است. عربستان سعودی با ۴۸ هزار و ۶۹۹ مقاله، به رتبه هجدهم جهان رسیده و فاصله خود را با ایران کم کرده است. در صورت ادامه این روند، احتمال پیشی گرفتن عربستان از ایران و سقوط ایران به رتبه سوم منطقه وجود دارد.
عوامل مختلفی در این افت رتبه مؤثر بوده‌اند. از جمله می‌توان به تأخیر در انتشار مقالات در مجلات علمی، کاهش کیفیت تحقیقات، چالش‌های اقتصادی و تحریم‌ها اشاره کرد. همچنین، رقابت شدید سایر کشورها در حوزه تولید علم نیز بر این افت تأثیرگذار بوده است.
دکتر بهروز رسولی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک)، معتقد است که این تغییرات در رتبه‌بندی تا حدی به دلیل تأخیر در نمایه شدن مقالات در پایگاه‌های اطلاعاتی است. با این حال، او تأکید می‌کند که افت دو پله‌ای ایران در رتبه‌بندی، نشانه‌ای جدی برای نظام علمی کشور است.
کاهش رتبه تولید علم در ایران، نشان دهنده چالش‌های جدی در حوزه علم و فناوری است. برای جلوگیری از ادامه این روند، نیاز به اتخاذ تدابیر جدی و سرمایه‌گذاری بیشتر در حوزه تحقیق و توسعه است. تقویت زیرساخت‌های پژوهشی، حمایت از پژوهشگران جوان، تسهیل دسترسی به منابع اطلاعاتی و افزایش همکاری‌های علمی بین‌المللی، از جمله راهکارهایی است که می‌تواند به بهبود وضعیت تولید علم در ایران کمک کند.