آلودگی هوا در تهران به یکی از جدیترین چالشهای زیستمحیطی تبدیل شده است. مطالعات نشان میدهد که موتورسیکلتهای فرسوده با سهم قابل توجهی در انتشار آلایندهها، نقش اصلی را در تشدید این بحران ایفا میکنند.
بر اساس آمار، حدود ۹۰ درصد از ۵ میلیون موتورسیکلت تردد کننده در تهران فرسوده هستند. این موتورسیکلتهای کاربراتوری به دلیل فناوری قدیمی و ناکارآمد، آلایندههای بسیار بیشتری نسبت به خودروهای استاندارد یورو ۵ تولید میکنند. یک موتورسیکلت کاربراتوری تا ۱۵ برابر بیشتر از یک خودروی سواری استاندارد، آلایندههایی مانند مونوکسید کربن و هیدروکربنهای نسوخته منتشر میکند.

علاوه بر آلایندههای گازی، موتورسیکلتهای فرسوده سهم قابل توجهی در تولید ذرات معلق نیز دارند. بر اساس آمار، موتورسیکلتها حدود ۳۰ درصد از آلودگی هوای تهران را به خود اختصاص میدهند. این در حالی است که تعداد بسیار کمی از موتورسیکلتها به معاینه فنی مراجعه میکنند.
تردد گسترده موتورسیکلتهای فرسوده و عدم رعایت استانداردهای آلایندگی، مشکلات عدیدهای را برای سلامت شهروندان و محیط زیست ایجاد کرده است. این مشکلات شامل افزایش بیماریهای تنفسی، قلبی و عروقی، کاهش کیفیت هوا و افزایش هزینههای درمانی است.
برای مقابله با این بحران، نیاز به اتخاذ تدابیر جدی و همه جانبه است. برخی از این تدابیر عبارتند از:
- ترویج استفاده از موتورسیکلتهای برقی: جایگزینی موتورسیکلتهای فرسوده با موتورسیکلتهای برقی میتواند نقش موثری در کاهش آلودگی هوا داشته باشد.
- ارائه تسهیلات به مالکان برای تعویض موتورسیکلتهای فرسوده: ارائه تسهیلات مالی و تشویقی به مالکان موتورسیکلتهای فرسوده برای تعویض آنها با مدلهای جدیدتر و استانداردتر، میتواند سرعت بخشیدن به این فرآیند باشد.
- افزایش نظارت بر اجرای معاینه فنی: تشدید نظارت بر اجرای معاینه فنی موتورسیکلتها و اعمال جریمههای سنگین برای متخلفان، میتواند به کاهش تردد موتورسیکلتهای آلاینده کمک کند.
- توسعه حملونقل عمومی: توسعه و بهبود سیستم حملونقل عمومی میتواند به کاهش وابستگی مردم به وسایل نقلیه شخصی و در نتیجه کاهش آلودگی هوا کمک کند.
تجربیات کشورهای دیگر مانند ویتنام و هند نشان میدهد که با اتخاذ سیاستهای مناسب و اجرای برنامههای جامع، میتوان بر مشکل آلودگی هوا ناشی از موتورسیکلتها غلبه کرد. در ایران نیز با توجه به اهمیت موضوع، نیاز به اقدامات فوری و قاطع در این زمینه احساس میشود.