مارکو فان‌باستن، ستاره سابق میلان و تیم ملی هلند، تصمیم یوفا برای موافقت با برگزاری دیدار بارسلونا و ویارئال در میامی را «مزخرف و کلاهبرداری» خواند؛ اظهارنظری که بار دیگر جدال میان منافع تجاری و اصول سنتی فوتبال اروپا را به صدر خبرها بازگرداند.
خلاصه تصمیم و واکنش‌ها
یوفا با وجود احتیاط اولیه، نهایتاً مجوز برگزاری دو دیدار از لالیگا و سری‌آ را در خارج از اروپا صادر کرد؛ بازی بارسلونا–ویارئال در هاردراک میامی و ملاقات کومو–میلان در پرت استرالیا. هم‌زمان این نهاد اعلام کرد دیگر اجازه‌ای برای اجرای مسابقات لیگ‌های اروپایی در قاره‌ای فراتر از اروپا صادر نخواهد کرد. مخالفت صریح چهره‌هایی مثل فان‌باستن نماد مقاومت بخشی از جامعه فوتبال در برابر تجاری‌سازی گسترده است.
دلایل خشم فان‌باستن و مخالفان
فان‌باستن و منتقدان مشابه او معتقدند این اقدام:
- به‌زیر سؤال بردن شرافت رقابت، چون بازی‌های خانگی و میزبانی، بخشی از هویت باشگاه و تجربه هواداری است؛
- تبدیل فوتبال به کالایی صرفاً تجاری که منافع مالی بلندمدت را بر رابطه تاریخی بین باشگاه و تماشاگران محلی اولویت می‌دهد.
چرا لالیگا و باشگاه‌ها چنین برنامه‌ای دارند
در سوی مقابل، طرفداران برگزاری بازی‌ها در بازارهای خارجی از دلایل اقتصادی و توسعه بین‌المللی صحبت می‌کنند: جذب مخاطب جدید، افزایش درآمد حق پخش و توسعه برند جهانی. شرایط تجاری و رقابتی امروز باشگاه‌ها را به‌سمت یافتن منابع درآمدی نوین هل داده است؛ به‌ویژه در دوره‌ای که فشارهای مالی و انتظارات سهامداران بالاست.
پیامدها برای فوتبال و راهکارهای پیش‌رو
این تجربه، پرسش‌هایی فنی و هویتی مطرح می‌کند: تأثیر بر تقویم فشرده بازی‌ها، خستگی بازیکنان، عدالت رقابتی و رابطه باشگاه با هواداران محلی. برای جلوگیری از تشدید تنش‌ها و حفظ استحکام ساختار مسابقات، دو پیشنهاد عملیاتی پیشنهاد می‌شود:
- تدوین چارچوب حقوقی و اخلاقی مشخص برای میزبانی در خارج از قاره که تعادل میان منافع تجاری و حقوق هواداران را حفظ کند؛
- تعیین سقف و معیار شفاف برای جابه‌جایی بازی‌ها به‌گونه‌ای که تبدیل به رویه‌ای فراگیر و بی‌مهار نشود.
جمع‌بندی
انتقال مقطعی یک یا دو بازی به بازارهای خارجی ممکن است از منظر درآمدی منطقی باشد، اما اعتراضات تند چهره‌هایی چون فان‌باستن این هشدار را می‌دهد که فوتبالِ امروز در آستانهٔ تقابلی بنیادین میان پول و هویت نشسته است. راه‌حل میان‌مدت نیازمند سیاست‌گذاری شفاف، مشارکت هواداران و حفظ اصول رقابتی است تا فوتبالِ جهانی همچنان هم هم‌زمان تجاری و اخلاقی باقی بماند.
آرزو سمیعی، یکی از روزنامه‌نگاران پرشور و متعهد مجله خبری است که با نگاهی دقیق و تیزبین، به پوشش مسائل اجتماعی و فرهنگی می‌پردازد. او با تخصص در حوزه‌هایی مانند حقوق زنان، محیط زیست و آموزش، همواره در تلاش برای آگاهی‌بخشی و ایجاد تغییرات مثبت در جامعه است.