مدت‌هاست که بحث "بیمه شخص ثالث راننده محور" در صنعت بیمه ایران مطرح است؛ طرحی که در صورت اجرا، انقلابی در نحوه محاسبه حق بیمه ایجاد کرده و آن را از محوریت خودرو به سمت مسئولیت و عملکرد راننده سوق خواهد داد. این تغییر بنیادین، با هدف برقراری عدالت بیشتر و تشویق به رانندگی ایمن، می‌تواند پیامدهای گسترده‌ای برای تمامی ذینفعان داشته باشد. اما با وجود تکلیف قانونی و وعده‌های مکرر، اجرای این طرح همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.
چرا بیمه شخص ثالث راننده محور ضروری است؟
بر اساس تبصره یک ماده ۱۸ قانون بیمه اجباری شخص ثالث، بیمه مرکزی موظف شده بود تا پایان برنامه پنج‌ساله ششم توسعه، امکان صدور بیمه‌نامه بر اساس ویژگی‌های راننده را فراهم آورد. این در حالی است که با آغاز برنامه پنج‌ساله هفتم، این بند قانونی هنوز به طور کامل اجرایی نشده است. مدل کنونی بیمه شخص ثالث که عمدتاً بر اساس مشخصات خودرو تعیین می‌شود، ناعدالتی‌هایی را به همراه دارد؛ رانندگان محتاط و کم‌خطر عملاً هزینه‌های رانندگان پرخطر را از طریق حق بیمه‌های خود پوشش می‌دهند. بیمه شخص ثالث راننده محور در پی رفع این نقیصه و ایجاد سیستمی عادلانه‌تر است.
مکانیزم بیمه شخص ثالث راننده محور: پاداش برای احتیاط، جریمه برای ریسک
در مدل راننده محور، رانندگان بر اساس شاخص‌هایی نظیر سابقه حوادث رانندگی، تعداد و نوع تخلفات رانندگی، سن، جنسیت، و حتی سوابق گواهینامه، به دو دسته "پرخطر" و "کم‌خطر" تقسیم‌بندی می‌شوند.
رانندگان کم‌خطر: افرادی که سابقه رانندگی پاک و بدون حادثه‌ای دارند یا تخلفات کمتری مرتکب شده‌اند، از تخفیف‌های قابل توجهی در حق بیمه شخص ثالث خود بهره‌مند خواهند شد. این امر به عنوان پاداشی برای رانندگی مسئولانه تلقی می‌شود.
رانندگان پرخطر: برعکس، رانندگانی که سابقه طولانی در تصادفات یا تخلفات متعدد دارند، ملزم به پرداخت حق بیمه بیشتری خواهند بود. این افزایش حق بیمه به عنوان یک اهرم بازدارنده عمل کرده و انگیزه آن‌ها را برای بهبود رفتار رانندگی افزایش می‌دهد.
پرویز خسروشاهی، رئیس کل بیمه مرکزی، در همین راستا اظهار داشته است که تلاش بر این است تا آیین‌نامه‌ها و مقررات لازم برای بیمه شخص ثالث راننده محور تا پایان سال جاری نهایی شود. وی افزود که در صورت تحقق این امر و تصویب دولت، حق بیمه سال آینده بر اساس رویکرد راننده محوری محاسبه خواهد شد. هدف اصلی این طرح، انتقال بار مالی ناشی از حوادث رانندگی پرخطر از دوش جامعه به عهده رانندگان مسبّب حوادث است.
چالش‌ها و افق‌های پیش روی بیمه شخص ثالث راننده محور
کارشناسان صنعت بیمه، اجرای بیمه شخص ثالث راننده محور را گامی مثبت و رو به جلو می‌دانند. صادقی، یکی از کارشناسان این حوزه، با اشاره به ماده ۱۸ قانون شخص ثالث، تأکید می‌کند که بیمه‌نامه باید هم بر اساس ویژگی‌های خودرو و هم بر اساس ویژگی‌های راننده تنظیم شود. از مزایای بارز این طرح می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
کاهش هزینه‌ها برای رانندگان با سابقه رانندگی مطلوب: رانندگان خوب، دیگر مجبور به پرداخت هزینه‌های اضافی ناشی از رفتار رانندگان پرخطر نخواهند بود و از مزایای رانندگی ایمن خود بهره‌مند می‌شوند.
تشویق رانندگان به رعایت قوانین و رانندگی ایمن‌تر: با مرتبط شدن مستقیم رفتار رانندگی با هزینه بیمه، انگیزه برای کاهش تخلفات و رانندگی محتاطانه افزایش می‌یابد که به بهبود کلی ایمنی جاده‌ها کمک می‌کند.
همچنین پیش‌بینی می‌شود با اجرای طرح بیمه شخص ثالث راننده محور، گروه‌هایی نظیر بانوان، به دلیل سابقه محتاطانه‌تر در رانندگی، بتوانند از تخفیف‌های بیشتری برخوردار شوند. چالش اصلی پیش رو، تدوین دقیق آیین‌نامه‌ها و مقررات اجرایی، جمع‌آوری و تحلیل داده‌های مربوط به رانندگان، و هماهنگی بین دستگاه‌های مختلف از جمله بیمه مرکزی، نیروی انتظامی و دولت است. اکنون باید دید آیا وعده‌های داده شده محقق خواهد شد و این تحول اساسی در صنعت بیمه ایران به سرانجام می‌رسد یا همچنان در انتظار خواهد ماند. باشگاه خبرنگاران جوان پیگیر اجرای این بند قانونی مهم خواهد بود.
مطالب مرتبط
- عراقچی مذاکره مستقیم با همتای لبنانی را برای تقویت روابط ایران و لبنان ضروری دانست
- مذاکرات سرنوشت‌ساز رهبران اتحادیه اروپا درباره آینده اوکراین آغاز می‌شود
- کی‌یف تایید کرد: حملات موشکی اوکراین با ATACMSهای آمریکایی به خاک روسیه نقطه عطفی در جنگ است
- مشارکت چشمگیر مردم در انتخابات پارلمانی عراق؛ آمار نهایی از عبور ۵۵ درصدی خبر می‌دهد
آرزو سمیعی، یکی از روزنامه‌نگاران پرشور و متعهد مجله خبری است که با نگاهی دقیق و تیزبین، به پوشش مسائل اجتماعی و فرهنگی می‌پردازد. او با تخصص در حوزه‌هایی مانند حقوق زنان، محیط زیست و آموزش، همواره در تلاش برای آگاهی‌بخشی و ایجاد تغییرات مثبت در جامعه است.