## اقتصاد ایران: در بند وابستگی به منابع نفتی و تراز تجاری منفی
اقتصاد ایران، علیرغم تاکید بر سیاست‌های مقاومتی و توسعه‌ای، برای شش سال متوالی با تراز تجاری منفی دست و پنجه نرم می‌کند. این وضعیت نشان دهنده وابستگی شدید اقتصاد ایران به منابع نفتی و عدم موفقیت در تنوع‌بخشی به سبد صادراتی است.
دولت‌ها به جای تمرکز بر تقویت صادرات غیرنفتی، به طور مداوم آمارهای مثبت‌نما به جامعه ارائه می‌دهند. آمارهای واقعی نشان می‌دهند که تراز تجاری غیرنفتی در پنج ماهه ابتدای سال به حدود ۴.۴ میلیارد دلار منفی رسیده است.
صادرات ایران عمدتاً شامل کالاهای خام و کم‌ارزش است و به تعداد محدودی از کشورها صورت می‌گیرد. بیش از 75 درصد از صادرات را محصولات خام و نیمه‌خام تشکیل می‌دهند و 80 درصد به 5 کشور اصلی نظیر چین، عراق، ترکیه، امارات و هند صادر می‌شوند. این وابستگی شدید به چند کشور و کالاهای کم‌ارزش اقتصاد ایران را در برابر نوسانات بازار جهانی آسیب‌پذیر کرده و مانع از رشد و توسعه پایدار آن شده است.
علاوه بر این، دولت‌ها با اضافه کردن میعانات گازی، گاز مایع و حتی نفت خام به آمار صادرات غیرنفتی، تلاش می‌کنند تا تراز تجاری را به طور مصنوعی مثبت نشان دهند.
کارشناسان و اقتصاددانان بارها نسبت به وضعیت نامناسب تراز تجاری ایران هشدار داده‌اند و بر لزوم تنوع‌بخشی به سبد صادراتی و کاهش وابستگی به چند کشور و کالای خاص تاکید کرده‌اند.
ادامه این روند نه تنها به اقتصاد ایران آسیب جدی وارد می‌کند، بلکه می‌تواند منجر به افزایش وابستگی کشور به درآمدهای نفتی و کاهش توان رقابت‌پذیری آن در بازارهای جهانی شود. بنابراین، برای بهبود وضعیت تراز تجاری و توسعه پایدار اقتصاد، نیاز به تدوین و اجرای سیاست‌های جامع و بلندمدتی است که بر افزایش صادرات کالاهای با ارزش افزوده بالا، تنوع‌بخشی به بازارهای صادراتی و کاهش وابستگی به کالاهای خام متمرکز باشد.
